เขาวัง บันดาลลวดลายวิจิตราแห่งเมืองพริบพรี

ในสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ซึ่งตรงกับจักรพรรดิเฉียนหลง เจียชิ่ง และเต้ากวง แห่งเมืองจีน มีการสั่งผลิตเครื่องลายครามอย่างสยามเป็นภาชนะรูปแบบต่าง ๆ เช่น จานเชิง ชามมีฝา และโถ ซึ่งมีรูปแบบและลวดลายที่คล้ายคลึงกับของสมัยอยุธยาอยู่แต่ลดความซับซ้อนลง และพบเป็นจำนวนน้อยกว่าเหตุเพราะสมัยนี้นิยมเครื่องเบญจรงค์เขียนสีและน้ำทองมากกว่าเครื่องลายคราม ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 ถึงรัชกาลที่ 5 ยังคงมีการสั่งเครื่องลายครามอย่างสยาม แต่ได้มีการคิดลวดลายใหม่ๆ เกิดขึ้นหลายแบบ โดยลวดลายที่สำคัญยิ่งคือ ลายพระปรมาภิไธย อักษรย่อ จ.ป.ร. ลายยักษ์ พระ และลิงจากเรื่องรามเกียรติ์ ลายเทวดาม้วนองค์ และลายชุดภูมิทัศน์ไทยประกอบด้วย ลายพระบรมมหาราชวัง ลายพระนครคีรี และลายอยุธยา ทั้งสามลายเป็นลายที่สวยงามหายาก สั่งผลิตโดยใช้ยี่ห้อ “ปอจูลี่กี่” ของพระยาพิศาลศุภผล (ชื่น)

ดังที่กล่าวถึงลายชุดภูมิทัศน์ไทย อย่างลายพระนครคีรี หรือที่คุ้นหูกันในชื่อ “ลายเขาวัง” มาจากลวดลายของเมืองหกพี้ฟัว  อันเป็นคำเรียกอย่างจีนในสมัยนั้นที่พ้องเสียงกับชาวสยามที่เรียกชื่อเมืองว่า “พริบพรี” หรือเมืองเพชรบุรีในปัจจุบัน เมืองพริบพรีนั้นมีความสำคัญยิ่ง เมื่อครั้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในหลวงรัชกาลที่ 4 โปรดเมืองเพชรบุรีตั้งแต่ครั้งยังทรงผนวชอยู่ คราวเมื่อเสด็จขึ้นครองราชย์จึงโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นหัวเรือใหญ่ในการสร้างวัง วัด และพระเจดีย์ตั้งอยู่บนยอดเขาใหญ่ 3 ยอด ส่วนใหญ่เป็นสถาปัตยกรรมตะวันตกแบบนีโอคลาสสิกผสมผสานสถาปัตยกรรมจีนอย่างกลมกลืนสอดคล้อง พระราชทานนามว่า “พระนครคีรี” พระราชวังฤดูร้อนนี้ตั้งเด่นตระหง่านจนกลายมาเป็นสัญลักษณ์คู่เมืองเพชรบุรีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2403

ลายเขาวังบนเครื่องลายครามมีความวิจิตรสวยงาม เสมือนภาพบันทึกจากประวัติศาสตร์ไทยมาพร้อมกับถ้อยความภาษาจีน “佛丕山” Fú pī shān ที่เน้นย้ำถึงชื่อเมืองเพชรบุรีอันเป็นที่ตั้งของเขาวังได้อย่างบรรจงงดงาม ประกอบกับการร้อยเรียงเรื่องราวด้วยการวาดลวดลายอันประณีตพลิ้วไหวของทิวทัศน์ธรรมชาติ แต่ลุ่มลึกไปด้วยเสน่ห์ของเส้นคมแข็งแรงของสถาปัตยกรรม ล้อมรอบจานรองเครื่องถ้วยลายคราม อันเป็นภาชนะที่ถูกออกแบบมาโดยเฉพาะสำหรับใช้ดื่มน้ำเย็น โดยถ้วยน้ำเย็นมักมีบริเวณขอบบานออกเล็กน้อย ลำตัวสูง มาพร้อมจานรองที่มักจะทำช่องว่างทรงกลมขนาดพอดีกับก้นถ้วยให้เข้าชุดกันอย่างงดงาม คุณค่าที่ถูกจารึกบนหัตถศิลป์ชั้นเลิศนี้ RCB Auction ได้คัดสรรชิ้นงาน Lot 220 สำหรับการประมูลเปิดศักราชใหม่ ในวันเสาร์ที่ 3 กุมภาพันธ์ 2567

Lot 220

จานรองถ้วยน้ำชากระเบื้องเคลือบน้ำเงินขาวลายพระนครคีรีเขาวัง (ถาดหลุม) (1 ชิ้น)

สไตล์ไทย-จีนศตวรรษที่ 19

ขนาด: กว้าง 12.5 ซม. สูง 3.5 ซม.

ราคาประเมิน: 20,000 – 25,000 บาท

ราคาเริ่มต้น: 9,000 บาท