คลื่นความสง่างามของสัตว์หิมพานต์ในวรรณคดี

เงือก หรือ นางเงือก เป็นอมนุษย์ชนิดหนึ่งตามความเชื่อปรัมปราเกี่ยวกับน้ำ โดยมากเมื่อกล่าวถึงเงือก ซึ่งคือจินตนาการของสัตว์ครึ่งมนุษย์ มีส่วนครึ่งท่อนบนเป็นมนุษย์ ส่วนครึ่งท่อนล่างเป็นปลา คนโบราณเชื่อกันว่านางเงือกที่อาศัยอยู่ในน้ำสามารถบันดาลเหตุการณ์ต่าง ๆ ได้ โดยเฉพาะชาวประมงที่เชื่อว่า นางเงือกเป็นผู้ควบคุมฟ้าฝนในท้องทะเลได้ โดยประเทศไทยก็มีตำนานเกี่ยวกับเงือกมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยาปรากฏในสมุดภาพไตรภูมิพระร่วงฉบับกรุงศรีอยุธยา และปรากฏในจิตรกรรมฝาผนังวัดอีกหลายแห่งหลายสมัย ในสมัยโบราณเล่ากันว่าเงือกนั้นมีหน้าเล็กกลมเท่างบน้ำอ้อย หรือเท่ากับขนาดใบหน้าชะนี มีผมยาว ในกลางคืนเดือนหงายจะขึ้นบกมาหวีผมด้วยหวีทองให้ผู้คนได้พบเห็น

นางเงือกยังถูกเล่าผ่านบทประพันธ์ต่าง ๆ แต่เรื่องราวที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือ เงือกในวรรณคดีของกวีชั้นเอกอย่าง สุนทรภู่ ในเรื่องพระอภัยมณี ที่ทำให้นางเงือกเป็นที่รู้จักโดยทั่วกัน ความเชื่อเรื่องเงือกนี้มิได้มีแต่เฉพาะในไทย แต่ยังกล่าวถึงในนิทานท้องถิ่นหลายประเทศ เช่น เขมร ลาว ญี่ปุ่น และทางยุโรป

มนต์เสน่ห์ของลวดลายนางเงือกที่แหวกว่ายในคลื่นสมุทรบนชามลายสีใบนี้ ศิลปินไม่เพียงแต่วาดลายเงือกคู่แต่ได้รังสรรค์สัตว์หิมพานต์ล้อมรอบชามคือ ช้างน้ำและม้าน้ำ มักเรียกชามลายนี้ว่า “ลายมัจฉานุ” ซึ่งถือเป็นสัตว์มหามงคลที่ช่วยสร้างมโนรมย์ให้กับเครื่องถ้วยนี้เป็นอย่างยิ่ง ภายในชามยังแต่งแต้มลายนางเงือกเล่นคลื่นเคียงกับเปลวกนกในช่องกระจกกลีบดอกบัวที่แสดงอัตลักษณ์เครื่องกระเบื้องเคลือบแบบไทยได้เป็นอย่างดี  นับเป็นลวดลายแปลกตาที่หายากมากอีกลวดลายหนึ่ง ความพิเศษของศิลปะบนชามใบนี้คือ ลายเส้นเรียวสวยที่ศิลปินจงใจวาดอย่างละเมียดละไม เพิ่มเสน่ห์ด้วยสีสันของสีแดง คราม เหลือง รวมถึงสอดเส้นสีทองสะดุดตา

การคัดสรรชิ้นงานจาก RCB Auctions ของการประมูล Live Auction ในครั้งนี้เสมือนเปิดประตูขุมทรัพย์แห่งกาลเวลา Lot 82 ชามเบญจรงค์เขียนลายวรรณกรรมไทยนางเงือก งามจับตาสมดั่งมรดกล้ำค่าที่ทุกท่านต่างเฝ้ารอคอย

Lot 82
ชามเบญจรงค์เขียนลายวรรณกรรมไทยนางเงือก (1 ชิ้น)
สไตล์ไทย-รัตนโกสินทร์จากศตวรรษที่ 19
ขนาด: กว้าง 11 ซม. สูง 5 ซม.
ราคาประเมิน: 30,000 – 40,000 บาท
ราคาเริ่มต้น: 18,000 บาท