จักสานหัตถศิลป์ไทย

กระเป๋าสานย่านลิเภา เป็นหนึ่งในงานหัตถกรรมเครื่องจักสานพื้นบ้านที่มีเอกลักษณ์พิเศษของภาคใต้ ซึ่งสืบทอดจากบรรพบุรุษมาหลายร้อยปี สันนิษฐานว่าเริ่มทำกันมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา การจักสานย่านลิเภากลายเป็นที่รู้จักของคนเมืองหลวง เมื่อเจ้านายจากหัวเมืองใต้นำขึ้นมาถวายในราชสำนักและเผยแพร่ในหมู่เจ้านายมาตั้งแต่สมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ แล้วแพร่หลายจากนครศรีธรรมราชเข้ามาในกรุงเทพฯ สมัยรัชกาลที่ 2 และได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในสมัยรัชกาลที่ 5

“ย่านลิเภา” หรือ “ลิเภา” มาจากภาษาท้องถิ่นภาคใต้เรียกเถาไม้เลื้อยว่า “ย่าน” เป็นพืชคล้ายคลึงกับเถาวัลย์มีความเหนียว ทนทาน มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน ในอดีตมีการนำย่านลิเภามาสานเป็นภาชนะและเครื่องใช้พื้นบ้านประเภทต่าง ๆ เช่น เชี่ยนหมาก พาน กระเป๋าถือ กล่องใส่ยาเส้น และปั้นชา เครื่องจักสานย่านลิเภาจึงถือเป็นงานฝีมือชั้นเยี่ยมของชาวภาคใต้ โดยเฉพาะที่จังหวัดนครศรีธรรมราช จัดว่าเป็นแหล่งที่มีชื่อเสียงในงานหัตถกรรมด้านนี้มากที่สุด จนนับได้ว่าเป็นแหล่งกำเนิดจากการจักสานย่านลิเภาที่มีอัตลักษณ์ความเป็นภาคใต้อย่างแท้จริง

 กระบวนการสร้างชิ้นงานจักสานนั้นจะต้องใช้ความบรรจง ละเอียดอ่อน และความอดทนเป็นอย่างมาก เริ่มด้วยการเพียรเหลาเส้นจักตอกหรือเรียกว่าการ “ชักเลียด” จนได้ย่านลิเภาขนาดเท่ากันตลอดทั้งเส้น มีผิวเรียบลื่นสวยงาม และจึงนำมาค่อย ๆ สานด้วยมืออย่างปราณีตเส้นต่อเส้น ทำให้ชิ้นงานจากย่านลิเภามีความวิจิตรด้วยลวดลายของการจักสาน ช่างศิลป์มักเสริมส่วนประกอบอื่นด้วยเครื่องถมเงินและถมทองเพื่อเพิ่มมูลค่าและความงาม

กระเป๋าสานย่านลิเภา ภายในอาจทำการบุด้วยผ้าสีต่าง ๆ ประดับด้วยกระจก มีเสน่ห์อย่างโดดเด่นและทรงคุณค่าทางศิลปวัฒนธรรมอันดีงาม ผู้ใดได้ครอบครองงานหัตถกรรมจักสานที่มีการสืบทอดกันมาอย่างยาวนานเช่นนี้ ถือเป็นหนึ่งในการเก็บเกี่ยวเอามรดกงานหัตถศิลป์ไทยเพื่อถ่ายทอดความงดงามให้กับคนรุ่นหลังไม่อาจให้เลือนหายไป

Lot 111 Session 1

กระเป๋าถือสตรีย่านลิเภา (เครื่องจักสานประเภทหนึ่งที่สานด้วยย่านลิเภา)

สไตล์ยุโรปจากช่วงต้นศตวรรษที่ 20

ขนาด: กว้าง 12.5 ซม. ยาว 21 ซม. สูง 8.5 ซม.

ราคาประเมิน: 8,000 – 10,000 บาท

ราคาเริ่มต้น: 2,000 บาท