The Birth of Venus (1486) – Sandro Botticelli

หากจะกล่าวถึงเทพนารีผู้โด่งดังก็คงจะหนีไม่พ้นเทพีแห่งความรักและความงามในตำนานเทพปกรณัมกรีกอย่าง ‘อโฟรไดท์’ แต่รู้หรือไม่ว่าตำนานของเหล่าทวยเทพนี้ถูกเล่าขานในอีกฉบับหนึ่งเป็นภาษาโรมัน และเทพีอโฟรไดท์ที่เราคุ้นเคยกันนี้ก็เป็นที่รู้จักกันในอีกชื่อว่า ‘วีนัส’ นั่นเอง โดยเราจะหยิบยกเรื่องราวเบื้องหลังภาพวาด ‘The Birth of Venus’ โดยศิลปินชาวอิตาเลียนชื่อดังอย่าง ซานโดร บอตติเชลลี มาให้ทุกท่านได้ทราบกัน ตามตำนานโรมันได้กล่าวถึงการกำเนิดของวีนัสไว้ว่าเมื่อครั้นที่ยูเรนัส (เทพบิดาอูรานอส ในภาษากรีก) และเทอร์ร่า (เทพมารดรไกอา ในภาษากรีก) ได้ให้กำเนิดคณะเทพไททันขึ้น ยูเรนัสก็เกิดวิตกกังวลว่าสักวันจะต้องถูกโค่นราชบัลลังก์ด้วยความแข็งแกร่งของเหล่าโอรสและธิดาทั้ง 12 องค์ จึงได้ตัดสินพระทัยโยนคณะเทพไททันลงไปเหวลึกใต้บาดาลอันมืดมิดซึ่งรู้จักกันในชื่อ ‘ดินแดนทาร์ทารัส’ เพื่อจองจำเหล่าเทพไททันไว้ชั่วนิรันดร์ และไม่ว่าเทพีเทอร์ร่าจะให้กำเนิดพระราชโอรสหรือพระราชธิดาอีกกี่ครั้ง เหล่าลูก ๆ ของเธอก็จะถูกยูเรนัสจับโยนลงไปในดินแดนทาร์ทารัสอยู่เสมอ เป็นเหตุให้เธอโกรธแค้นและเศร้าเสียใจยิ่งนัก วันหนึ่ง เทพีเทอร์ร่าได้แอบลงไปยังดินแดนทาร์ทารัสและปลดปล่อยแซร์เทอร์น (เทพโครนัส ในภาษากรีก) โอรสองค์สุดท้องในคณะเทพไททันให้เป็นอิสระ อีกทั้งยังมอบเคียววิเศษให้เป็นอาวุธเพื่อนำไปต่อรองกับพระราชบิดา เมื่อสามารถโค่นพระราชอำนาจของยูเรนัสได้สำเร็จ แซร์เทอร์นก็ได้จัดการพันธนาการพระบิดาอย่างแน่นหนา พร้อมใช้เคียวที่พระมารดามอบให้ตัดองคชาติของยูเรนัสและเหวี่ยงมันทิ้งลงมายังมหาสมุทรเบื้องล่างตรงบริเวณใกล้ ๆ เกาะไซเธอรา ประเทศกรีซ ในปัจจุบัน เมื่อองคชาติของยูเรนัสตกกระทบลงกับผิวน้ำในมหาสมุทรก็เกิดเป็นฟองแตกกระจาย และเมื่อละอองน้ำทะเลได้กระทบเข้ากับลมหายใจของเทพแห่งสายลมเข้า ‘วีนัส’ เทพนารีผู้มีความงดงามผุดผ่องราวกับหยาดน้ำค้างต้องแสงตะวันแรกก็ได้ถือกำเนิดขึ้น ด้วยเหตุนี้ ชาวกรีกจึงขนานนามเทพีผู้งดงามองค์นี้ด้วยชื่อ อโฟรไดท์ (Aphrodite) อันมีความหมายว่า ‘ผู้ถือกำเนิดจากฟองสมุทร’ นั่นเอง โดยในภาพ The Birth of Venus นี้ จะเห็นเซเฟอรัส เทพแห่งสายลมผู้เป่าลมจากปากเพื่อพัดร่างของวีนัสให้ขึ้นมาบนฝั่งอยู่ทางด้านซ้ายของภาพ โดยมีโฮรา เทพีแห่งฤดูใบไม้ผลิ รอต้อนรับการมาถึงของเทพธิดาอยู่ทางด้านขวา แสดงให้ถึงการกำเนิดของเทพีวีนัสที่มีความสำคัญกับตำนานปกรณัมกรีกและโรมันอีกมากมาย ในยุคเรอเนสซองส์ที่บอตติเชลลีได้วาดภาพนี้ขึ้นนั้นได้ตีความถึงการเปลือยกายว่าหมายถึงความบริสุทธิ์ไร้เดียงสา ร่างเปลือยเปล่าของวีนัสผู้เป็นเทพีแห่งความรักและความงามในผลงานของบอตติเชลลีจึงสามารถตีความได้ว่าเป็นการสื่อถึงรักอันศักดิ์สิทธิ์อันไม่เกี่ยวเนื่องกับความโลกีย์ในแบบของมนุษย์นั่นเอง