เปิดกรุจดหมายของแวน โก๊ะ เดือนกันยายน ปี 1888

นิทรรศการมัลติมีเดีย Van Gogh: Life and Art ยังคงได้รับการตอบรับอย่างดีจากแฟนๆ และคนรักศิลปะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่หลายคนอาจต้องการศิลปะเพื่อเยียวยาจิตใจหรือสร้างแรงบันดาลใจในเวลาที่เดินทางไกลไม่ได้ (นิทรรศการเปิดให้ชมถึงสิ้นปี) วันนี้เราจึงพาย้อนเวลากลับไปในเดือนกันยายน ปี 1888 เพื่อไปเคาะประตูบ้าน The Yellow House สตูดิโอและที่พักของแวน โก๊ะ ในช่วงที่อยู่ในเมืองอาร์ลส์ ทางตอนใต้ของประเทศฝรั่งเศส

ในนิทรรศการของเรา ก่อนจะเข้าสู่ห้องมัลติมีเดีย บนผนังจะมีผลงานชิ้นจำลองเป็นภาพ The Yellow House ที่มีความสำคัญกับชีวิตของแวน โก๊ะแม้จะใช้เวลาอยู่ที่นี่เพียงสามเดือนก็ตาม สถานที่แห่งนี้ตั้งอยู่ที่จัตุรัสคาวาเลอรี (Place de la Cavalerie) แวน โก๊ะ เช่าบ้านหลังนี้ในราคา 15 ฟรังก์ต่อเดือนและเขียนจดหมายถึงเธโอ (Theo) น้องชายผู้เป็นที่รักของเขาในเดือนกันยายน ปี 1888 ว่า “ภาพสเก็ตช์บนผืนผ้าใบนี้เป็นภาพบ้านหลังหนึ่งที่อยู่ท่ามกลางแสงแดดสีเหลืองที่อยู่ใต้ท้องฟ้าสีโคบอลต์อันบริสุทธิ์ สิ่งที่ต้องการนำเสนอนี้นับว่ายากอยู่เหมือนกันแต่นี่คือสิ่งที่ฉันอยากเอาชนะให้ได้ เพราะนี่คือสิ่งที่วิเศษ บ้านสีเหลืองเหล่านี้อยู่กลางแดดจ้าและความสดของสีฟ้าที่ไม่มีอะไรมาเทียบได้ พื้นดินก็มีสีเหลืองเช่นกัน แล้วฉันจะส่งภาพวาดที่ดูดีกว่าภาพที่สเก็ตช์ออกมาจากความคิดมาให้นายเร็วๆ นี้นะ” ต่อมาภาพสเก็ตช์นี้ก็เป็นรูปเป็นร่างขึ้นมาในรูปแบบของงานจิตรกรรมภาพสีน้ำมันที่ตั้งชื่อง่ายๆ ว่า The Yellow House หรือ The Street แวน โก๊ะ วาดเสร็จในปี 1888 และมีเวอร์ชั่นสีน้ำออกมาอีกด้วยหลังจากนั้น

แม้ผนังด้านนอกของบ้านทาด้วยสีเหลือง แต่ผนังด้านในมีสีขาวที่ดูเรียบไม่เท่ากันและรับกับแสงของดวงอาทิตย์ แวน โก๊ะหาเฟอร์นิเจอร์เก่ามาตกแต่งบ้าน (ตามที่เห็นในผลงานภาพชุดห้องนอนของเขา) นอกจากนี้ได้วาดภาพในธีมดอกทานตะวันเพื่อเตรียมต้อนรับโกแก็ง (Gauguin) ศิลปินและเพื่อนของเขาที่จะมาอยู่ด้วยเพียงเก้าสัปดาห์

บ้านสีเหลืองแห่งนี้จึงเป็นเสมือนกล่องเก็บบันทึกให้เราได้รู้ถึงชีวิตและผลงานของแวน โก๊ะ โชคดีที่เขาได้วาดภาพไว้เพื่อให้คนรุ่นหลังอย่างเราได้รับรู้เรื่องราว ส่วนคุณค่าในด้านงานศิลปะ ภาพนี้ตั้งข้อสังเกตให้เราหลายอย่าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการใช้สีสันในภาพ เห็นได้อย่างชัดเจนว่าสองสีที่สำคัญในภาพนี้คือสีเหลืองและสีฟ้า เป็นสีหลักที่แวน โก๊ะ ใช้สร้างสรรค์ผลงานมากมายเมื่ออยู่ที่เมืองอาร์ลส์ (ในปี 1888 เขาสร้างผลงานไว้ถึงสามร้อยชิ้น) นอกจากนี้ ภาพนี้เป็นสิ่งที่บอกว่าการมองเห็นของแวน โก๊ะ มีความผิดปกติ เขามองเห็นเป็นสีเหลืองหรือที่เรียกว่าอาการ xanthopsia ซึ่งสันนิษฐานกันว่าเป็นผลข้างเคียงจากการทานยารักษาอาการชักหรือนิสัยการดื่มเหล้าอับแซ็งต์ (absinthe) มากเกินไป

น่าเสียดายที่บ้านหลังเล็กๆ แต่เต็มไปด้วยความหมายแห่งนี้ถูกทำลายด้วยระเบิดในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ไม่อย่างนั้นสายอาร์ตอย่างเราคงได้มีโอกาสได้ไปเยี่ยมชมบ้านของแวน โก๊ะ เช่นเดียวกับบ้านสวนดอกไม้ของโมเนต์ (Monet) ที่หมู่บ้านจิแวร์นี (Giverny) ทางตอนเหนือของฝรั่งเศส บ้านสีฟ้าของฟรีดา คาห์โล (Frida Kahlo) ที่เม็กซิโก และบ้านของศิลปินดังอีกหลายคนที่ปัจจุบันกลายไปเป็นพิพิธภัณฑ์

เข้าสู่โลกของแวน โก๊ะ ผ่านผลงานกว่าสามร้อยชิ้นในนิทรรศการมัลติมีเดีย Van Gogh Life and Art ที่ RCB Galleria ชั้น 2 ซื้อบัตรได้ที่ https://www.zipeventapp.com/e/Van-Gogh-Life-and-Art